Σύνδρομο LONG-COVID:Η νέα πρόκληση
Το σύνδρομο “long-COVID” έχει πλέον αναγνωριστεί ως νοσολογική οντότητα από πολλούς διεθνείς οργανισμούς Υγείας, μεταξύ των οποίων το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ).
Το σύνδρομο “long-COVID” μπορεί να προσβάλλει άτομα με ιστορικό πιθανής ή επιβεβαιωμένης λοίμωξης SARS-CoV-2 και η εμφάνιση του δεν εξαρτάται απόλυτα από τη βαρύτητα της νόσησης.
Έχουν οριστεί δύο κλινικές οντότητες:
1)Η συνεχιζόμενη συμπτωματική COVID-19(Ongoing symptomatic COVID-19) λοίμωξη η οποία αφορά σε σημεία και συμπτώματα από 4 έως 12 εβδομάδες μετά την έναρξη της COVID-19 λοίμωξης
και
2)το μετά- COVID-19 σύνδρομο (Post COVID-19 syndrome) που αφορά σε σημεία και συμπτώματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια ή μετά από τη λοίμωξη με COVID-19 και συνεχίζονται για περισσότερο από 12 εβδομάδες, χωρίς να μπορούν να αποδοθούν σε κάποια εναλλακτική διάγνωση.
Το σύνδρομο long -Covid περιλαμβάνει μία πληθώρα συμπτωμάτων και σημείων που μπορεί να αφορούν σε διάφορα όργανα και συστήματα καθώς πρόκειται για μία πολυοργανική διαταραχή.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του συνδρόμου “long-COVID” περιλαμβάνουν κόπωση, δύσπνοια, πονοκέφαλο, διαταραχές μνήμης, συγκέντρωσης, ύπνου και διάθεσης.
Οι ασθενείς συχνά αναφέρουν και άλλες διαταραχές από το νευρολογικό σύστημα ,όπως γνωστική δυσλειτουργία-«ομίχλη του εγκεφάλου» (brain fog)- ,διαταραχές όσφρησης ή γεύσης, μυαλγίες, αισθητικές ή κινητικές διαταραχές, καθώς και διαταραχές του αυτονόμου νευρικού συστήματος (δηλαδή διαταραχές θερμορύθμισης και διακυμάνσεις της αρτηριακής πίεσης).
Απο το καρδιαγγειακό σύστημα έχουν αναφερθεί αίσθημα καρδιακών παλμών, ταχυκαρδία ή έκτακτες συστολές και αρρυθμία. Συχνά αναφέρονται και αυτοάνοσου τύπου διαταραχές με απορρύθμιση προυπάρχουσων παθογενειών είτε πρωτοεμφανιζόμενα συμπτώματα αρθρίτιδας θυρεοειδίτιδας και ινομυαλγίας.
Η απώλεια τριχών, το εξάνθημα και οι θρομβωτικού τύπου διαταραχές έρχονται να προστεθούν στην μεγάλη γκάμα των εκδηλώσεων του long-covid.
Όλες αυτές οι εκδηλώσεις φαίνεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή λειτουργικότητα των ασθενών και πολλές φορές οδηγούν σε σύνδρομα κατάθλιψης και υπερβολικού άγχους.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα των εκδηλώσεων του long-covid συνδρόμου αποτελεί η περιοδικότητα των εκδηλώσεων με μεσοδιαστήματα μέχρι και πλήρους ύφεσης των συμπτωμάτων.
Αν και, επί του παρόντος, υπάρχουν πολύ περιορισμένα στοιχεία ως προς τους υποκείμενους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς του συνδρόμου “long-COVID”, θεωρούνται ότι εμπλέκονται ανοσολογικές αντιδράσεις και μηχανισμοί οξειδωτικού στρες.
Ποικίλες κατευθυντήριες οδηγίες έχουν προταθεί για τη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση ασθενών με “long-COVID” σύνδρομο.
Για τη θεραπεία και την παρακολούθησή τους, οι ασθενείς με long-covid μπορούν να απευθύνονται τόσο στους προσωπικούς οικογενειακούς γιατρούς, παθολόγους και πνευμονολόγους τους όσο και σε ένα νεοσυσταθέν δίκτυο “long-COVID” πνευμονολογικών ιατρείων που δραστηριοποιείται στη χώρας μας αλλά και παγκοσμίως.
Καθώς ο αριθμός ασθενών αυξάνεται συνεχώς, συνίσταται επαγρύπνηση ,ευαισθητοποίηση και συνεχής συνεργασία τόσο της ιατρικής κοινότητας, όσο και των ασθενών, για την έγκαιρη αναγνώριση και πρόληψη του συνδρόμου “long-COVID”.
Αναφορικά με το ζήτημα της πρόληψης, ο κίνδυνος ανάπτυξης “long-COVID” θα πρέπει να αποτελεί ένα επιπλέον επιχείρημα υπέρ της έγκαιρης πρόληψης της νόσησης από κορονοϊό, η οποία επιτυγχάνεται με τον εμβολιασμό, βάσει των κατευθυντηρίων οδηγιών του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας.
Εργαστηριακός έλεγχος
Το εργαστήριο έρχεται να συνδράμει στην αντιμετώπιση της COVID-λοίμωξης και πέραν του σταδίου διάγνωσης οξείας φάσης της λοίμωξης, όπου ο ασθενής παύει, μάλιστα, να είναι θετικός σε αντιγονικούς και μοριακούς ελέγχους.
Προτείνεται ένας βασικός εργαστηριακός έλεγχος στους ασθενείς που ενώ έχουν αρνητικοποιηθεί και έχει παρέλθει το διάστημα του ενός μήνα από την οξεία φάση της νόσησης συνεχίζουν να έχουν συμπτωματολογία τύπου long-covid συνδρόμου.
Ο εργαστηριακός έλεγχος μπορεί να εξατομικευτεί ανάλογα με τα σημεία και συμπτώματα που εκδηλώνει ο κάθε ασθενής και να συνδράμει στην διάγνωση της υποκείμενης διαταραχής και κατά συνέπεια στην αντιμετώπισή της.
Βασικός εργαστηριακός έλεγχος
- Γενική αίματος, Na, K, κρεατινίνη, ουρία, γενική ούρων, sgot, sgpt, γGT, CPK, CRP, TKE, φερριτίνη, θυρεοειδικός έλεγχος (TSH, FT4), D-dimer, ινωδογόνο, Τροπονίνη, Βιταμίνη D, Βιταμίνη Β12.
